بررسی و اصلاح الگوی نظام مدیریت فضایی-منطقه ای در استان مازندران

ساختار و نظام استقرار سکونتگاه ها در استان مازندران دارای شکل خطی و با مراکز نسبتاً هم مقیاس که به جهت شرایط طبیعی خود و به واسطه استقرار بین دریای مازندران و رشته کوه البرز، شرایط جذابی را برای سکونت و فعالیت فراهم آورده است. کوهستان سهم بسیار بالایی از مساحت استان را به خود اختصاص داده و به سبب شرایط دشوار زندگی در آن، تراکم سکونتگاهها در این پهنه نسبت به جلگه کاهش یافته است. این مناطق سکونتی توسط 7 محور اصلی به یکدیگر و دنیای پیرامون به شکلی خطی مرتبط اند. این ساختار کریدوری سبب بروز پدیده ای با مراکز نسبتاً هم مقیاس در ساختار کنونی است. با نگاهی به نظام مدیریتی در استان مازندران به نظر می رسد نظام مدیریت در این استان نمونه ای از نظام سلسله مراتبی و متمرکز نظام مدیریت کلان ملی است و سهم عمده ای از چالش های پیش روی آن، ریشه در تفرق سیاسی و عدم تطابق نظام مدیریت منطقه ای موجود با ساختار فضایی ویژه مازندران دارد. این تفرق در نظام مدیریت سوالاتی را در حوزه مدیریت منطقه ای در مواجهه با استان مطرح می کند؛ چالش های پیش روی نظام مدیریت منطقه ای در استان مازندران چیست و آیا این نظام با ساختار فضایی استان مازندران همخوانی دارد؟ به منظور کشف پاسخی درخور به سوالات فوق تلاش شد با هدف شناسایی و تاکید بر برقراری ارتباط منطقی مابین نظام مدیریتی و ساختار فضایی ویژه مازندران گام های تحقیق برداشته شود. در این راستا به منظور شناسایی ادبیات رایج مدیریت فضایی- منطقه ای از روش فرضی- قیاسی استفاده شد، که در آن بنیانهای نظری تحقیق تکمیل خواهد شد. پیشینه تجربی نظام مدیریت کلان در کشورهای توسعه یافته و ایران مبانی و چارچوب نظری را تکمیل و سپس با شناسایی نظام مدیریت و ساختار فضایی استان مازندران با استفاده از روش فرضی- استقرایی، این ساختار به وسیله روش تحلیلی استراتژیک محیطی، جمع بندی خواهد شد؛ در خاتمه مشاهده شد که بزرگترین چالش، فقدان ساختار مدیریت منطقه ای با نگرش راهبردی مبتنی بر همکاری است و آن هم ریشه در عدم تطابق نظام مدیریت با ساختار فضایی ویژه استان دارد. در انتها ناظر بر بهبود نظام، پیشنهاداتی به منظور مدیریت فضایی- منطقه ای کارآتردر استان ارائه خواهد شد.